Günümüzde her gün, her yerde, farklı konularda karşımıza çıkan bir kavram MARKA kavramı. Deyim yerindeyse çoğu konuşmamızda dilimizden düşmüyor. Peki, marka ne zaman günlük hayatımıza girdi ve bu kadar konuşulur oldu?

Markanın tarihine baktığımız zaman, marka, eski tarım toplumlarında ilk defa büyük baş hayvanların damgalanması (cattle brand) ile başlamıştır. Hayvanların kime ait olduğunu anlayabilmek için üzerlerine ayırt edici işaretler konulmaktaydı. Eski devirlerde Orta Asya’daki Türkler buna “Tamga” yani bugünkü anlamda “Damga” diyorlardı. Markanı kurumsal anlamda asıl gelişimi 1980 yıllarında başlamıştır. İnsanlar artık ürün satın almak yerine ‘marka’ almaya başlamışlardır. Bu eğilim marka değeri kavramının oluşmasına yol açmıştır. Markanın tarihçesi ile ilgili daha fazla bilgiye Markanın Tarihsel Gelişimi isimli yazımızdan ulaşabilirsiniz.

Marka kavramı oldukça karmaşık bir kavramdır. Genellikle ürün kavramı ile çok karıştırılır. Markayı üründen ayıran şey, ürünün aksine soyut bir kavram olmasıdır. Marka tüketicilerin zihninde oluşan algıların bütünüdür; müşterilerde uyandırdığı his ve duygudur; bir tercih sebebidir. Sadece ürününüzü temsil eden bir isim veya bir logo değildir. Marka, kişiliği, kimliği olan bir varlıktır. Markanın soyut bir kavram olması, onun değersiz bir varlık olduğu anlamına gelmez. Tam tersi üreticiler için değeri çok büyüktür. Müşterilerin satın alma davranışlarını etkileyen en önemli varlıktır. Bu da işletmenin somut kazancını – kârını – direkt olarak etkiler.

Bir çok kaynakta markanın farklı tanımlarını bulmak mümkündür. Bunları bilmek marka kavramını daha geniş açıdan anlamamıza ve özümsememize yardımcı olacaktır.

Amerikan Pazarlama Derneği‘nin yapmış olduğu tanım, markanın ilk işlevinden bahseder. Bu işlev rakiplerden farklılaşmaktır. Markanın bir güç olarak kullanılmasındaki en büyük sebeplerden biri rekabet avantajını ortaya koyabilmesidir.

Amerikan Pazarlama Derneği “Marka” nın tanımını şu şekilde yapmıştır:

“Marka, satıcı ve satıcıların mal ve hizmetlerin tespit edilmesini ve bu mal hizmetlerin rakiplerinkinden farklılaşmasını amaçlayan, ayırt edici isim, işaret, sembol, tasarım, logo veya bütün bunların birleşimidir.”

Türk Dil Kurumunda yer alan tanımlarına göre MARKA;

• Bir ticari malı, herhangi bir nesneyi tanıtmaya, benzerinden ayırmaya yarayan özel ad veya işaret; alametifarika.
• Resim veya harf ile yapılan işaret.
• Bilet, para yerine kullanılan metal veya başka şeyden parça.
• Tanınmış ürün, saygın kiş vb.

Türk Patent Enstitüsü’nün yapmış olduğu MARKA tanımı;

Marka, bir teşebbüsün mallarının veya hizmetlerinin diğer teşebbüslerin mallarından veya hizmetlerinden ayırt edilmesini sağlaması ve marka sahibine sağlanan korumanın konusunun açık ve kesin olarak anlaşılmasını sağlayabilecek şekilde sicilde gösterilebilir olması şartıyla kişi adları dâhil sözcükler, şekiller, renkler, harfler, sayılar, sesler ve malların veya ambalajlarının biçimi olmak üzere her tür işaretten oluşabilir.